پنجابی مکس نظمیں - غزلیں

پنجابی مکس نظمیں - غزلیں

خواجہ غلام فرید رحمتہ اللہ علیہ​

کیا حال سناواں دل دا

کوئی محرم راز نہ مِلدا​

منہ دھوڑ مٹی سر پائم

سارا ننگ نمود ونجائم

کوئی پچھن نہ ویڑھے آئم

ہتھوں الٹا عالم کھلدا​

منہ پر دھول،سر پہ مٹی ہے

عزت آبرو برباد ہے

میرا حال پوچھنے آنگن میں کوئی نہیں آتا

اُلٹا سب میری ہنسی اُڑا رہے ہیں​

گیا بار برہوں سر باری

لگی ہو ہو شہر خواری

روندی عمر گزاری ساری

نہ پائم ڈس منزل دا​

عشق کا بھاری بوجھ سر پر اُٹھایا ہے

گلی گلی خوار و رسوا ہو رہا ہوں

روتے روتے عمر گزار دی ہے

لیکن منزل کا پتا ابھی تک نہیں چلا​

دل یار کیتے کُر لاوے

تڑ پھاوے تے غم کھاوے

ڈکھ پاوے سول نبھاوے

ایہو طور تیڈے بیدل دا​

دل محبوب کے لئے فریاد کرتا ہے

تڑپتا ہے اور غمگین کرتا ہے

دکھ اور مصبتیں برداشت کرتا ہے

تیرے عاشق کا یہی طور طریقہ ہے​

دل پریم نگر ڈوں تانگھے

جتھاں پیندے سخت اڑانگے

نہ راہ فرید نہ لانگھے

ہے پندھ بہوں مشکل دا​

دل پریم نگر کی طرف کھنچا جارہا ہے

جہاں پر دشوار گزار راستے ہیں

فرید نہ راستہ ہے نہ پڑاؤ ہے​

بڑا ہی مشکل سفر ہے​

(شاہ حسین)

سجن دے ہتھ بانہہ اساڈی،کیونکر آکھاں چھڈ وے اڑیا

رات اندھیری،بدل کنیاں،باجھ وکیلاں مُشکل بنیاں

ڈاہڈے کیتا سڈ وے اڑیا

عشق محبت سو ای جانن،پئی جنہاں دے ہڈ وے اڑیا

کلر کھٹّن کھوہڑی، چینا ریت نہ گڈ وے اڑیا

نِت بھرناں چھُٹیاں، اک دن جا سیں چھڈ وے اڑیا

کہے حسین فقیر نمانا نین نیناں نال گڈ وے اڑیا

اول حمد ثنا الہی -- کلام میاں محمد بخش از سیف الملوک

اول حمد ثنا الہی تے جو مالک ہر ہردا

اس دا نام چتارن والا کسے میدان نہ ہردا

اوہ محبوب حبیب ربانا تے حامی روز حشر دا

آپ یتیم یتیماں تائی تے ہتھ سرے پر تھردا

آپ مکانوں خالی اس تھیں کوئی مکان نہ خالی

ہر ویلے ہر چیز محمّد رکھ دا نت سنبھالی

پاک کریم امت دا والی تے مہر شفاعت کردا

جبرائیل جہے جس چاکر تے نبیاں دا سر کردا

موسیٰ خضر نقیب انہاں دے تے اگے پجھن راہی

اوہ سلطان محمّد والی تے مرسل ہور سپاہی

حسن بازار اوہدے سو یوسف پردے ہون وکاندے

ذوالقرنین سلیماں جیسے خدمتگار کہاندے

جیون جیون جھوٹا ناواں موت کھلی سر اتے

لکھ کروڑ تیرے تھیں سوہنے خاک اندر رل ستے

بن آئی جند نکلے ناہیں تے کوئی جہان نا چلدا

ڈاہڈے دے ہتھ قلم محمّد وس نہیوں کجھ چلدا

لوئے لوئے بھر لے کُڑِیے جے ددھ پانڈا بھرنا

شام پئی بن شام محمد تے گھر جاندی نے ڈرنا

دلبر مینوں منہ نہ لاندا تے عشق پسند نہ کردا

کھوں پئی سب کیتی کتری تے سکہ بنیا ذر دا

یار کرے جد اپنا تینوں رکن ہور اشنایاں

ماں پیو سجن یاد نہ رہسن حرص نہ پینا بھائیاں

نیچاں دی اشنائی کولوں تے فیض کسے نئی پایا

ککر تے انگور چڑھایا ہر گچھا زخمایا

 میں نہیں منندا

مُچھ نوں وَٹ نا دیوے جٹ، میں نہیں منندا

ہووے بٹ تے کھاوے گھٹ، میں نہیں منندا

ڈوگر دشمن دار نا ہووے، میں نہیں منندا

خان دے کول نسوار نا ہووے، میں نہیں منندا

پنجابی نا چُوپے گنے، میں نہیں منندا

بیگم نوں مرشد نا منَے، میں نہیں منندا

گُجر تے ویکھے نا تھانہ، میں نہیں منندا

ویاہ دا کھانا چھڈ دے رانا، میں نہیں منندا

ڈاکو چھڈ دے لُٹنا کھونا، میں نہیں منندا

شاعر تے ہووے نا سوہنا، میں نہیں منندا

بھٹی چھیتی ہار نوں منے، میں نہیں منندا

دشمن دی جے لت نا بھنے، میں نہیں منندا

پاکستانی وقت تے آوے، من لینا واں

کھانا کُھلے دوڑ نا لاوے، میں نہیں منندا

خاوند ہر کوئی نیک تے پاک اے، من لینا واں

پورا ہفتہ خوش اخلاق اے، میں نہیں منندا

قوم بلوچ دلیر نا ہووے، میں نہیں منندا

پنجابی تے شیر نا ہووے، میں نہیں منندا

سندھی یاری لا کے چھوڑے، میں نہیں منندا

قوم پٹھان تے وعدہ توڑے، میں نہیں منندا

رب نے کہنا اے، گلاں باتاں میں نہیں منندا

نیکیاں دسو، ذاتاں شاتاں میں نہیں منندا

کوئی بن گیا رونق پکھیاں دی

کوئی چھڈ کے شیش محل چلیا

کوئی پلیا ناز تے نخریاں وچ

کوئی ریت گرم تے تھل چلیا

کوئی بُھل گیا مقصد آون دا

کوئی کر کے مقصد حل چلیا

ایتھے ہر کوئی فرید مسافر اے

کوئی اج چلیا کوئی کل چلیا

(بلھے شاہ)​

بلھا کیہ جاناں میں کون

نہ میں مومن وچ مسیت آں

نہ میں وچ کفر دی ریت آں

نہ میں پاکاں وچ پلیت آں

نہ میں موسٰی، نہ فرعون

بلھا کیہ جاناں میں کون

نہ میں اندر وید کتاباں

نہ وچ بھنگاں، نہ شراباں

نہ وچ رِنداں مست خراباں

نہ وچ جاگن، نہ وِچ سون

بلھا کیہ جاناں میں کون

نہ وچ شادی نہ غمناکی

نہ میں وچ پلیتی پاکی

نہ میں‌ آبی نہ میں خاکی

نہ میں آتش نہ میں پون

بلھا کیہ جاناں میں کون

نہ میں عربی نہ لاہوری

نہ میں ہندی شہر نگوری

نہ ہندو نہ ترک پشوری

نہ میں رہندا وچ ندون

بلھا کیہ جاناں میں کون

نہ میں بھیت مذہب دا پایا

نہ میں آدم حوّا جایا

نہ میں اپنا نام دھرایا

نہ وِچ بیٹھن، نہ وِچ بھَون

بلھا کیہ جاناں میں کون

اوّل آخر آپ نوں جاناں

نہ کوئی دوجا ہور پچھاناں

میتھوں ہور نہ کوئی سیانا

بلھا! اوہ کھڑا ہے کون

بلھا کیہ جاناں میں کون

اِک نقطے وِچ گل مُکدی اے

پھڑ نقطہ، چھوڑ حِساباں نوں

چھڈ دوزخ، گور عذاباں نوں

کر بند، کُفر دیاں باباں نوں

کر صاف دِلے دیاں خواباں نوں

گل ایسے گھر وِچ ڈُھکدی اے

اِک نقطے وِچ گل مُکدی اے

ایویں متّھا زمیں گھسائی دا

پا لما محراب دکھائی دا

پڑھ کلمہ لوک ہسائی دا

دِل اندر سمج نہ لائی دا

کدی سچّی بات وی لُکدی اے

اِک نقطے وِچ گل مُکدی اے

اِک جنگل، بحریں جاندے نیں

اِک دانہ روز دا کھاندے نیں

بے سمجھ وجود تھکاندے نیں

چلیاں اندر جِند سُکدی اے

اِک نقطے وِچ گل مُکدی اے

کئی حاجی بن بن آئے جی

گل نیلے جامے پائے جی

حج ویچ ٹکے لَے کھائے جی

پر ایہہ گل کینوں بھائے جی

کِتے سچّی گل وی رُکدی اے

اِک نقطے وِچ گل مُکدی اے

تیرے عشق نچائیاں​

​

تیرے عشق نچائیاں کر کے تھیا تھیا!​

​

تیرے عشق نے ڈیرا میرے اندر کیتا​

بھر کے زہر دا پیالہ، میں تاں آپے پیتا​

جھب دے بوہڑیں وے طبیبا، نہیں تے میں مر گئیا​

تیرے عشق نچائیاں کر کے تھیا تھیا!​

​

چھپ گیا وے سورج، باہر رہ گئی آ لالی​

وے میں صدقے ہوواں، دیویں مڑ جے دکھالی​

پیرا! میں بهل گئیاں تیرے نال نہ گئیا​

تیرے عشق نچائیاں کر کے تھیا تھیا!​

​

ایس عشقے دے کولوں مینوں ہٹک نہ مائے​

لاہو جاندڑے بیڑے، کیہڑا موڑ لیائے​

میری عقل جو بھلی، نال مہانیاں دے گئیا​

تیرے عشق نچائیاں کر کے تھیا تھیا!​

​

ایس عشقے دی جھنگی وچ مور بولیندا​

سانوں قبلہ تے کعبہ سوہنا یار دسیندا​

سانوں گھائل کر کے پھیر خبر نہ لئیا​

تیرے عشق نچائیاں کر کے تھیا تھیا!​

​

بلھا! شوہ نے آندا مینوں عنایت دے بوہے​

جس نے مینوں پوائے چولے، ساوے تے سوہے​

جاں میں ماری ہے اڈی، مل پیا ہے دھیا​

تیرے عشق نچائیاں کر کے تھیا تھیا!​

"رانجھا رانجھا!" کردی ہن میں آپے رانجھا ہوئی

سدو مینوں "دھیدو رانجھا"، ہیر نہ آکھو کوئی

رانجھا میں وچ، میں رانجھے وچ، غیر خیال نہ کوئی

میں نہیں، اوہ آپ ہے، اپنی آپ کرے دلجوئی

جو کجھ ساڈے اندر وسے، ذات اساڈی سوئی

جس دے نال میں نیونھ لگایا اوہو جیسی ہوئی

چٹی چادر لاہ سٹ کڑیے، بہن فقیراں لوئی

چٹی چادر داغ لگیسی، لوئی داغ نہ کوئی

تخت ہزارے لے چل بلھیا، سیالیں ملے نہ ڈھوئی

"رانجھا رانجھا!" کردی ہن میں آپے رانجھا ہوئی

پڑھ پڑھ عالم فاضل ہویا

کدے اپنڑے آپ نوں پڑھیا ای نہیں

جا جا وڑ دا مسجداں مندراں اندر

کدے من اپنے وچ و ڑ یا ای نہیں

ایویں روز شیطان نال لڑدا 

کدی نفس اپنڑے نال لڑیا ای نہیں

بلھے شاہ اسماننی اڈدیاں پھڑدا ایں

جیہڑا گھر بیٹھا اونوں پڑیا ای نہیں

مرنڑ کولوں مینوں روک نہ ملّا مرنڑ دا شوق مٹاون دے​

کنجری بنیا عزت نہ گھٹدی نچ کے یار مناون دے​

مل جاوے دیدار تے نچنا پیندا اے​

سامنڑے ہووے یار تے نچنا پیندا اے​

عشق بلہے دے اندر وڑیا پانبڑ اندر مچدا​

عشق دے گھنگرو پا کے بلہا یار دے ویڑے نچیا​

عشق بلے نوں نچاوے یار تے نچنا پیندا اے​

جدوں مل جاوے دیدار تے نچنا پیندا اے​

بُلہا پُلیا پیر ولوں جدوں دل وچ حیرت آئی​

کیسا ڈھنگ ملن دا کراں جد ہووے رسوائی​

پا لباس طوائفاں والا پہلی چانجر پائی​

کنجری بنیا عزت نہ گھٹدی او نچ کے یار منائیں​

عشق بلے نوں نچاوے یار تے نچنا پیندا اے​

سامنڑے ہووے یار تے نچنا پیندا اے​

میری بُکل دے وچ چور

کہنوں کوک سناواں

میری بُکل دے وچ چور

چوری چوری نکل گیا

پیا جگت وچ شور

میری بُکل دے وچ چور 

میری بُکل دے وچ چور

مسلمان سوّیاں توں ڈردے 

ہندو ڈردے گور

دوویں ایس دے وچ مردے 

ایہو دوہاں دی کھور

میری بُکل دے وچ چور

میری بُکل دے وچ چور

مٹ گیا دوہاں دا جھگڑا 

نکل پیا کوئی ہور

میری بُکل دے وچ چور 

میری بُکل دے وچ چور

عرش منور بانگاں مِلیاں 

سُنیاں تخت لہور

میری بُکل دے وچ چور 

اٹھ جاگ کھڑاڑے مار نئیں، ایہہ سُوَن ترے درکار نئیں​

کتھے ہے سلطان سکندر؟ موت نہ چھڈے پغمبر​

سبے چھڈ چھڈ گئے اڈمبر، کوئی ایتھے پائدار نئیں​

جو کجھ کر سیں، سو کجھ پاسیں، نئیں تے اوڑک پچھوں تا سیں​

سوِنجی کونج ونگوں کرلاسیں، کھنباں باجھ اڈار نئیں​

بلھا! شوہ بن کوئی ناہیں، ایتھے اوتھے دوئیں سرائیں​

سنبھل سنبھل قدم ٹکائیں، پھیر آوَن دوجی وار نئیں​

اٹھ جاگ کھڑاڑے مار نئیں، ایہہ سُوَن ترے درکار نئیں​

آئی رُت شگوفیاں والی، چِڑیاں چگن آئیاں​

اکناں نُوں جرّیاں پھڑ کھاہدا، اکناں پھاہے لائیاں​

اکنں آس مڑن دی آہے، اک سیخ کباب چڑھائیاں​

بُلھے شاہ! کیہ وس اُناں دا جو مار تقدیر پھسائیاں​

بھانویں جان نہ جان وے، ویہڑے آ وڑ میرے​

میں تیرے قربان وے، ویہڑے آ وڑ میرے​

تیرے جیہا مینوں ہور نہ کوئی​

ڈُھونڈاں جنگل، بیلا، روہی​

ڈُھونڈاں تاں سار ا جہان وے، ویہڑے آ وڑ میرے​

میں تیرے قربان وے، ویہرے آوڑ میرے​

لوکاں دے بھانے چاک مہیں دا​

رانجھا تاں لوکاں وچ کہیندا​

ساڈا تاں دین ایمان وے، ویہرے آ وڑ میرے​

میں تیرے قربان وے ، ویہڑے آ وڑ میرے​

شاہ عنایت سائیں میرے​

ماپے چھوڑ لگی لڑ تیرے​

لائیاں دی لج جان وے، ویہڑے آ وڑ میرے​

میں تیرے قربان وے ، ویہڑے آ وڑ میرے​

الٹے ہور زمانے آئے، تاں میں بھیت سجن دے پائے

کاں لگڑاں نوں ما رن لگے، چڑیاں جُرّے ڈھائے

گھوڑے چگن اوڑیاں تے، گدوں خوید پوائے

آپنیں وچ الفت ناہیں، کی چاچے، کی تائے

پیو پتراں اتفاق نہ کوئی، دھیاں نال نہ مائے

سچیاں نوں پئے ملدے دھکے، جھوٹے کول بہائے

اگلے ہو کنگالے بیٹھے، پچھلیاں فرش بچھائے

بھریاں والے راجے کیتے، راجیں بھیک منگائے

بُلھیا! حکم حضوروں آیا، تِس نوں کون ہٹائے

آ مل یارا سار لے میری

میری جان دُکھاں نے گھیری

اندر خواب وچھوڑا ہویا، خبر نہ پیندی تیری

سنجی، بن وچ لُٹی سائیاں، چور شنگ نے گھیری

ملاں قاضی راہ بتاون، دین بھرم دے پھیرے

ایہہ تاں ٹھگ جگت دے جھیور، لاون جال چوفیرے

​

کرم شرع دے دھرم بتاون، سنگل پاون پیریں

ذات مذہب ایہہ عشق نہ پچھدا، عشق شرع دا ویری

ندیوں پارملک سجن دا، لہر لوبھ نے گھیری

ستگوربیڑی پھڑی کھلوتے، تیں کیوں لائی دیری

بلھا شاہ شوہ تینوں ملسی، دل نوں دے دلیری

پیتم پاس،تے ٹولنا کس نوں، بُھل گیوں شکر دوپہری

وارث شاہ

اج آکھاں وارث شاہ نوں، کتوں قبراں وچوں بول

تے اچ کتابِ عشق دا کوئی اگلا ورقہ پھول

اک دوئی سی دھی پنجاب دی، توں لکھ لکھ مارے وین

اج لکھاں دھیاں روندیاں تینوں وارث شاہ نوں کہن

اُٹھ دردمنداں دیا دردیا، اٹھ تَک اپنا پنجاب

اج بیلے لاشاں وچھیاں تے لہو دی بھری چناب

کسے نے پجاں پانیاں وچ دتی زہر ملا

تے اونہاں پانیاں دھرت نوں دتا زہر پلا

دھرتی دے لہو وسیا، قبراں پیا چون

پریت دیاں شہزادیاں اجو چ مزاراں رون

اج سبھے قیدو بن گئے حسن عشق دے چور

اج کتھوں لیائیے لبھ کے وارث شاہ اک ہور​